اعتماد به نفس از آن دسته عواملی است که وجود آن باعث افزایش توانمندی، قدرت و تصمیم‌گیری درست می‌شود. اعتماد به نفس در اصل حاصل ارزیابی درونی ما از خودمان است. حال اگر این ارزیابی درونی باعث تقویت و افزایش انگیزه شود اعتماد به نفس را در شخص بالا می‌برد و اگر احساس حقارت و بی‌انگیزگی ایجاد نماید اعتماد به نفس را ضعیف می‌کند و چنان‌چه این ارزیابی براثر خودخواهی و غرور بیش از حد باشد فرد دچار اعتماد به نفس کاذب می شود. معمولاًً افرادی که دچار عدم خودآگاهی صحیح یا عدم ارزیابی صحیح از خود هستند، دچار اعتماد به نفس کاذب می‌شوند. وقتی‌که فرد خود را نمی‌شناسد، ممکن است از آن چیزی که هست خود را بیش‌تر یا کم‌تر در نظر بگیرد. زمانی‌که فرد خود را بیش‌تر از آن چیزی که هست در نظر بگیرد گرفتار اعتماد به نفس کاذب می‌شود و اگر کم‌تر از حد توانایی خود در نظر بگیرد دچار خود کم‌بینی کاذب می‌شود. دو عامل، عدم ارزیابی صحیح و عدم خود ارزیابی از خودآگاهی‌های افراد باعث می‌شود که فرد گرفتار اعتماد به نفس کاذب شود. فرد برای داشتن این آگاهی و خودارزیابی‌ها باید بتواند فرهنگ محیطی که در آن زندگی می‌کند را ارزیابی کند. معمولاً افرادی دچار اعتماد به نفس کاذب می‌شوند که نمی‌دانند جامعه به چه میزان از توانایی آنها نیاز دارد.
افراد با اعتماد به نفس چه ویژگی‌هایی دارند؟
- خود را دوست دارند و توجه دیگران برای‌شان چندان مهم نیست.
- مثبت می‌اندیشند و در برابر مشکلات احساس ضعف نمی‌کنند.
- برای احساس توانمندی نیازی به سرکوب دیگران ندارند.
- خود را کامل نمی‌دانند و مایلند ضعف‌های خود را بشناسند.
- برای اثبات وجود خود نیازی به رفتار و گفتار خاصی ندارند.
- به جای شکایت از مشکلات به راه حل می‌اندیشند.
- اغلب سرزنده‌اند و از انرژی خود با دقت بهره می‌برند.
- خواسته‌ها و اهداف خود را می‌شناسند.
- در صدد بهبود روابط خود با دیگران و رفع نقایص هستند.
اعتماد به نفس حقیقی به این معنا نیست که هیچ نگرانی ندارید یا از شکست نمی‌ترسید، بلکه به معنای ایمان به خود علی‌رغم آگاهی از ضعف‌ها و ترس‌هاست.
افراد با اعتماد به نفس ضعیف چه ویژگی‌های دارند؟
- ناتوانی در پذیرش تعریف دیگران
- تصورات منفی نسبت به خود (بی‌ارزشی، عدم جذابیت و ...)
- مشکل در نه گفتن(به دلیل ترس از طرد شدن)
- فقدان هدف یا داشتن اهداف سطح پایین
- ناتوانی در بیان نکات مثبت در مورد خود
- احساس ناراحتی در جمع
- نسبت دادن موفقیت‌ها به شانس و شکست‌ها به خود
- گفتگو‌های منفی با خود(صفات منفی)
- تلاش برای راضی نگه‌داشتن دیگران
فراموش نکنید که هیچ‌کس نمی‌تواند احساس حقارت را در شما به‌وجود بیاورد، مگر این‌که خودتان بخواهید.
البته عده‌ای اعتقاد دارند که کم بودن اعتماد به نفس فوائدی نیز دارد از قبیل:
- جلب احساس ترحم و مراقبت اطرافیان (نقش“من بیچاره“)
- کاهش انتظارات و توقعات دیگران
- دور ماندن از برخورد‌های رقابت‌آمیز و استرس‌زا
- پرهیز از شکست
- شاخص شدن در صورت انجام کوچک‌ترین کار
- وادار کردن دیگران به انگیزه دادن و شاد کردن خود
افراد با اعتماد به نفس کاذب چه ویژگی‌های دارند؟
- ریاست طلبی
- خودخواهی
- ادعای آگاهی نسبت به همه چیز
- اصرار بر اثبات برتری خود به دیگران
- بی‌توجهی به واکنش‌های منفی
اعتماد به نفس کاذب، غرور و خودبرتربینی را به‌دنبال می‌آورد و راهی برای جبران احساس حقارت درونی است. افرادی که اعتماد به نفس کاذب دارند، تصور می‌کنند در هر شرایطی قادر به انجام هر کاری هستند و می‌توانند کنترل لازم را روی اعمال خود داشته باشند، بی‌خبر از این که گاهی شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که حتی با داشتن قوی‌ترین اعتمادبه‌نفس هم ممکن است دچار خطا و لغزش شوند. بنابراین اگر حواس‌تان نباشد، روزی اعتمادبه‌نفس کاذب سرآغاز بسیاری از مشکلات شما خواهد شد. پس قبل از آن، دست به کار شوید. به عنوان مثال، هرگز در گفت‌وگوها سعی نکنید تمام صحبت‌ها حول محور خودتان باشد و متکلم وحده باشید. دقت کنید هر وقت که زمان مناسب بود دربارۀ خود و هنرهای‌تان حرف بزنید. دیگران را نادیده نگیرید و همان‌گونه که دوست دارید دیگران به شما توجه کنند، شما هم به آنها اهمیت دهید و سعی کنید به دیگران هم اجازه حرف زدن و اظهارنظر بدهید. به دروغ از خود تعرف نکنید و شجاعت خود را به رخ دیگران نکشید. این کار نشانۀ ضعف اعتقاد به خودتان است. همچنین هرگز قول‌هایی ندهید که از انجام آن معذور و ناتوان باشید. اشتباهات و خطاهای خود را نپوشانید و طوری رفتار نکنید که انگار از پس انجام هر کاری برمی‌آیید.
فراموش نکنیدکه: اعتماد به نفس این نیست که کفش‌هایی بزرگ‌تر از پای‌تان بپوشید. بلکه یاد گرفتن این است که کفش‌هایی مناسب پای خود بپوشید و به موازات رشدتان، کفش‌های‌تان را تغییر دهید.
روش‌های افزایش اعتماد به نفس
- به افکار منفی در مورد خود خاتمه دهید.
- مهارت‌های خود را تقویت کنید.
- کاری را انجام دهید تا یک قدم به هدف‌های‌تان نزدیک‌تر شوید.
- از به‌کار بردن واژه‌های تحقیر‌آمیز در مورد خودتان بپرهیزید. (گفتن باور کردن است)
- با مراقبت از جسم و روان خود، باور کنید که انسان ارزشمندی هستید. (اختصاص وقت برای خود)
- به احساسات خود احترام بگذارید و آن را ابراز کنید.
- براساس ارزش‌های خود زندگی کنید نه دیگران.
- تمجید و تعریف دیگران را بپذیرید.
- نقاط ضعف خود و شکست‌های احتمالی را بپذیرید.
- از شکسته نفسی بی‌مورد بپرهیزید.
- با خود مهربان باشید، خود را ببخشید.
- برای خود آگهی تبلیغاتی تهیه کنید!
اگر برای شروع کاری جدید یا تلاش در جهت تحقق رویاهای‌تان منتظرید تا اعتماد به نفس بیابید، تا ابد در انتظار خواهید بود. پس همین حالا شروع کنید!
پاسخ دهید